Kompost, gök önüm bagynda seýrek ösümlik ýapraklary ýaly dargamak we fermentlemek arkaly öndürilýän aýlanyş ulgamy.Kompost tehnologiýasy dogry ulanylsa, galan şahalary we ýapraklary topraga gaýtaryp bolar.
Galan maddalardan öndürilen kompost, täjirçilik dökünleri ýaly ekinleriň ösüşini çaltlaşdyrmaýar.Topragy gowulaşdyrmagyň, ýyllaryň dowamynda ýuwaş-ýuwaşdan hasylly etmegiň usuly hökmünde pikir etmek iň gowusydyr.Kompostlamagy azyk galyndylaryny çözmegiň serişdesi hökmünde kabul etmäň.Topragyň mikroorganizmlerini ösdürip ýetişdirmek hökmünde kabul edip boljak bolsa, üns bilen çemeleşseň has gowy bolar.
1. Kompost ýasamak üçin galan ýapraklardan we aşhana galyndylaryndan gowy peýdalanyň
Ilki bilen fermentasiýa we dargamak täsirini gazanmak üçin karam köküniň materialyny ownuk böleklere bölüň we gurandan soň kompost goşuň.Öýüňizde gasynlanan kompost gapyňyz bar bolsa, hatda balyk süňkleri hem çüýräp biler.Çaý galyndylaryny ýa-da ösümlik ösümliklerini goşmak, kompostyň zaýalanmagynyň we erbet ys bermeginiň öňüni alyp biler.Gsumurtga gabyklaryny ýa-da guş süňklerini kompost gabyna salmagyň zerurlygy ýok, ýöne çüýräp, fermentläp we göni topraga gömüp biler ýaly döwülip bilner.Şeýle hem, miso we soýa sousunyň duzlydygyna we toprak mikroblarynyň uýgunlaşyp bilmejekdigine üns beriň, şonuň üçin bişirilen galyndylary kompost etmäň.Kompost ulanmazdan ozal galyndy galdyrmazlyk endigini ösdürmeli.
2. Möhüm uglerod, azot, mikroorganizmler, suw we howa
Kompost ýasamak üçin toprakda uglerodly organiki maddalar we suw we howany öz içine alýan boşluklar bolmaly.Netijede, bakteriýalaryň ösmegine itergi berýän toprakda uglewodlar ýa-da şeker emele gelýär.
Ösümlikler howadaky kömürturşy gazy we azot kökleri arkaly siňýär.Uglerod we azot soňra öýjügi emele getirýän beloklary sintez etmek üçin birleşdirilýär.
Rizobiýa we sianobakteriýa ýaly mikroorganizmler ösümlikleriň kökleri bilen bilelikde ýaşaýar we azotyň fiksasiýasyny öndürýär.Kompostdaky belok mikroorganizmler tarapyndan azoda bölünýär we soňra köklerden geçýär we ösümlikler tarapyndan sorulýar.
Adatça toprakdaky mikroorganizmler organiki maddalardan 100 gram uglerod dargasa, 5 gram azot sarp etmeli..Agny, çüýrän uglerodyň sarp edilýän azot bilen gatnaşygy 20-den 1-e çenli.
Şonuň üçin toprakdaky uglerodyň mukdary azotdan 20 esse köp bolsa, mikroorganizmler tarapyndan doly sarp ediler.Uglerodyň azota bolan gatnaşygy 19 esse az bolsa, käbir azot toprakda galar we mikroorganizmler tarapyndan siňdirilip bilinmez.
Toprakdaky uglerodyň mukdary köp bolsa, howadaky suw düzümini sazlap, aerob bakteriýalarynyň işjeňligini ýokarlandyryp biler, kompostdaky belogy dargadyp, azotyň siňdirilip bilinjek topragynda azot we uglerody boşadyp biler. ösümlikleriň kökleri.
Aboveokardaky uglerodyň we azotyň aýratynlyklaryna düşünýänçäňiz, kompost materiallaryny saýlap toprak uglerodynyň we azotyň gatnaşygyny öwrenip bilersiňiz.Kompost ýasamak prosesi, organiki maddalary ösümlikleriň siňdirip bilýän azotyna bölmekdir.
3. Komposty ortaça garmaly we temperaturanyň, çyglylygyň we aktinomisetleriň täsirine üns beriň
Kompost materialynda aşa köp suw bar bolsa, belogy aňsatlyk bilen ammiak we porsy eder;ýöne gaty az suw mikrob işjeňligine hem täsir eder.Eger eliňizden tutsaňyz, suw ýok wagty suwuň mukdary ortaça bolýar, ýöne kompostlamak üçin gasynlanan gutyny ulansaňyz, biraz gury bolmak has gowudyr.
Kompostda işleýän bakteriýalar esasan aerobdyr, şonuň üçin howanyň girmegine we kompostyň dargamak tizligini çaltlaşdyrmagy üçin komposty wagtal-wagtal gaýtalamaly.Tooöne muny ýygy-ýygydan etmäň, ýogsam azoty howada goýberip, suwa erän aerob bakteriýalaryny işjeňleşdirer.Şonuň üçin ortaça duruň.
Kompostyň içindäki temperatura 20-40 dereje, bakteriýa işjeňligi üçin iň amatlydyr.Temperatura 65 derejeden geçende, ähli mikroorganizmler hereketini bes edýärler we biri-birinden ölýärler.
Aktinomisetler ölen ýapraklaryň ýa-da çüýrän agaçlaryň arasynda emele gelýän ak koloniýalardyr.Gasynlanan guty kompostlamak ýa-da kompost tualetleri ýaly ýerlerde aktinomiset, kompostdaky mikroorganizmleriň dargamagyna we fermentasiýasyna kömek edýän möhüm bakteriýa görnüşidir.Kompostlamak işine başlanyňyzda, radioaktiw koloniýalary gözlemek üçin hapa üýşmeleňleriniň we çüýrän agaçlaryň arasyna giriň!
Iş wagty: 18-2022-nji awgust